Europa

Ontstaan van landbouw in Europa

Landbouwtechnieken verspreidden zich vanuit de vruchtbare sikkel naar andere delen van de wereld. In Europa ontstond de landbouw in de Neolithische Revolutie. Mensen gingen van jager verzamelaars over naar landbouwers. Dit leidde tot de ontwikkeling van een sedentaire samenleving in Europa. Met de opkomst van grote samenlevingen zoals de Griekse en de Romeinse werd de landbouwtechniek verder verbeterd. Dit zorgde dan ook voor de ontwikkeling van enkele alcoholische dranken in Europa. Deze dranken worden in onderstaande tekst besproken. 

Ontstaan van alcohol in Griekenland: wijn

Waar wijn is ontstaan kunnen we niet met 100% zekerheid zeggen. De meest plausibele theorie is dat wijn ontstaan is in de Kaukasus door middel van accidentele fermentatie. In deze gebieden zijn wijnstokken gevonden die dateren van 7000v.Chr. Al snel had men door dat deze drank een aangenaam sap was om te drinken en het een bedwelmend effect bracht. Door middel van handel is de wijnbouw terechtgekomen in Egypte en de vruchtbare sikkel. Hier zijn 5000 jaar oude potten gevonden waar wijn in werd bewaard. Rond 2000v.Chr. is de wijn in Griekenland terechtgekomen door handel met de Feniciërs. Deze beschaving heeft de wijn aangepast en verbeterd.

De invloed van alcohol op de Griekse samenleving aan de hand van de maatschappelijke domeinen

Economisch
Wijn was enorm belangrijk in de Griekse samenleving. De productie en handel van wijn was een belangrijk ankerpunt in de Griekse economie. Griekse wijn was zeer gegeerd in verschillende Mediterrane regio's. De Griekse eilanden Lesbos, Chios en Thasos waren het bekendst voor hun wijnproductie. Griekse wijnen werden geëxporteerd naar andere kolonies en ook naar gebieden buiten de Griekse samenleving. Dit waren bijvoorbeeld Italië, Egypte en gebieden naar het oosten. Doordat de Griekse handel sterk maritiem was, werd de wijnhandel veelal verspreid. Kortom was wijn een belangrijke bron van inkomst en werkgelegenheid in de Griekse wereld.

Politiek
Op politiek vlak had wijn eerder een indirecte invloed. Tijdens politieke bijeenkomsten was er meestal wijn aanwezig. Het was een manier om sociale en politieke banden te versterken. Het bedwelmend effect van alcohol maakte politieke discussies ook makkelijker. Wijn werd ook gebruikt als een geschenk tijdens diplomatische onderhandelingen.

Sociaal
Wijn werd gedronken door de elite én het gewone volk. Het volk ging naar tavernes, waar er in democratische staten ook vrouwen en slaven welkom waren. In oligarchische steden was dit niet het geval. Tijdens symposia speelde wijn een centrale rol tijdens het bespreken van belangrijke kwesties. Hier waren ook enkel mannen welkom. Respectabele vrouwen waren niet welkom, omdat ze te gevoelig zouden zijn voor wijn en zich niet zouden gedragen. Het drinken van wijn werd beschouwd als teken van beschaafdheid en het uitten van de sociale status. Zo werden speciale wijnmengsels geserveerd aan gasten met een hogere status. Het was de dan ook de norm om belangrijke gasten te behandelen op basis van hun sociale status. Aldus met beter eten en betere wijn.

Cultureel
Alcohol, en wijn in het bijzonder, heeft een mythologische betekenis in de Griekse religie. Zo hebben de Grieken ook een god van de wijn: Dionysus. Deze god werd geëerd tijdens rituelen en festivals. Dionysus was de zoon van Zeus en Semele, de dochter van een Thebaanse koning. Volgens de mythe is hij verantwoordelijk voor het ontstaan van de wijn. Naast god van de wijn werd hij ook beschouwd als god van de groeikracht die in de natuur is te zien. De Griekse wijngod werd geëerd tijdens het driedaagse festival van Anthesteria. Hier was iedereen welkom. Wijn had ook een andere culturele invloed. Filosofen zoals Plato en Aristoteles bespraken hun ideeën ook onder invloed van wijn. Zo prees Socrates wijn: 'Wijn bevochtigt en matigt de geest en sust de zorgen van de gest. Het laat onze vreugde herleven en is olie voor de stervende vlam van het leven.' Wijn werd wel gemengd met water, want puur drinken vond men barbaars. (Alcohol in Het Oude Griekenland, 2023) Daarnaast zijn er veel materiële bronnen teruggevonden die scènes van drinkgelegenheden afbeelden.  

Ontstaan van alcohol in het Romeinse Rijk: wijn

Voordat het Romeinse Rijk zijn hoogtepunt bereikte bestonden er al handelscontacten met de Grieken. De Grieken, waren bedreven in de wijnproductie en maritieme handel. Romeinen namen hun wijnbouwtechnieken en de wijncultuur over van deze beschaving. De Romeinen perfectioneerden de wijnteelt en productie. Zo gebruikte men bij de Romeinen voor het eerst houten vaten voor het opslaan en rijpingsproces van de wijn. Hierdoor werd kwaliteit als houdbaarheid verbetert. Het drinken van wijn werd een belangrijk onderdeel van de Romeinse samenleving. Hoe de wijn in de Griekse wereld is ontstaan wordt in dat deel uitgewerkt.

De invloed van alcohol op de Romeinse samenleving aan de hand van de maatschappelijke domeinen.

Economisch
In het Romeinse Rijk waren veel wijngaarden te vinden. Het cultiveren van druiven was ideaal in de Mediterrane wereld. Hierdoor was de wijnhandel een belangrijk aspect van de Romeinse economie. Ze produceerden voor eigen productie maar deden ook aan export. Wijn werd naar andere delen van het enorme rijk geëxporteerd, maar ook daarbuiten. De Romeinen hadden een uitgebreid net aan handelsrouten tot ver buiten de grenzen van hun rijk. Zo werd er wijn geëxporteerd naar het Nabije Oosten, delen van Azië en tot aan de noordelijke grenzen van Europa. De grootste markt voor wijnhandel was Pompeï. Bijna 200 kroegen en verscheidene fresco's werden teruggevonden door archeologen in de stad. 

Politiek
Wijn speelde ook een cruciale rol tijdens bijeenkomsten van de Romeinse elite. Diners, banketten en feesten waren gelegenheden waar ook veel wijn werd geserveerd. Dit was niet enkel sociaal van aard, maar diende ook als platform voor politieke besprekingen. Hier werden netwerken en politieke allianties gemaakt. In 146v.Chr. versloegen de Romeinen Carthago. De stad werd vernietigd en slechts enkele boeken bleven gespaard. Eén van de weinig gespaard gebleven boeken waren de werken over landbouw van Mago. Hier ontdekten de Romeinen een bron aan kennis dat hen in staat stelden om top wijn te maken. (Schlie, 2023)

Sociaal
Tijdens voorgaand besproken sociale bijeenkomsten speelde alcohol een prominente rol. Hier werden sociale banden en allianties gevormd. Wijn was ook een vorm van het uitten van sociale status. Het bezitten en aanbieden van kwaliteitswijnen was een vorm van rijkdom en prestige. In de landhuizen van Romeinse elite waren er ook meestal wijngaarden aanwezig. In de Romeinse samenleving waren er ook specifieke etiquetteregels en gebruiken rond het consumeren van wijn. Zo werd de wijn bijvoorbeeld verdund met water om matigheid te tonen. Overmatig dronkenschap was niet aanvaard. In de eerste eeuw na Christus maakten de Romeinen zoveel wijn dat ze jaarlijks 40.000 amforen uitvoerden naar Gallië. De wijn behoorde tot dagelijks gebruik bij de soldaten en werd er ook verkocht. Dit verklaart de Franse liefde voor wijn. (Schlie, 2023)

Cultureel
Wijn had een sterke band met de Romeinse religie en mythen. Bacchus, de Romeinse god van de wijn, kwam overeen met de Griekse god Dionysus. Deze god stond, zoals bij de Grieken, ook centraal in festivals en ceremonies. Een voorbeeld van zo'n festival is de Bacchanalia. Deze feesten waren ter ere van de god en was een manier om spirituele extase te ervaren door wijn. Ook was wijn veelal aanwezig in de Romeinse kunst en literatuur. Zo beschrijven beroemde auteur zoals Horatius en Vergilius de sociale en culturele betekenis van wijn. Ook zijn er verschillende standbeelden teruggevonden van figuren met druiven of bekers wijn. Wijn werd ook gebruikt in de Romeinse keuken. Niet enkel als drank, maar ook in recepten. Wijn werd hier gebruikt als ingrediënt. 

Ontstaan van alcohol bij de Vikings: mede, bier en wijn

Een typisch middeleeuws drankje, gedronken door de Vikingen, was mede. Mede is een honingdrank dat in verband werd gebracht met wijsheid, poëzie en onsterfelijkheid. De drank is gemaakt door honing te mengen met water en het vervolgens te laten fermenteren. Hierbij werden de suikers, uit de honing, omgezet in alcohol door een gistingsproces. Naar waarschijnlijkheid hebben de Vikingen hun alcoholische kennis opgedaan door culturele uitwisseling en observatie van natuurlijke fermentatieprocessen.

Wijn was in de Middeleeuwen een luxeproduct. Al gekend door de Vikingen sinds de Romeinse tijd. Het was een exportproduct dat van ver moest komen en werd, zoals het hoorde, uit glas gedronken. Andere dranken kwamen uit bierkroezen en drinkhoorns.

Bier was al enkele tijd in veel delen van Europa, voordat de Vikingen er opdoken. Aannemelijk is de bierkennis verspreid tot bij de Vikingen door interculturele contacten en handeldrijven. De Vikingen hadden een gigantisch handelsnetwerk dat strekte van Scandinavië tot helemaal in Oost-Europa, Noord-Amerika en delen van Azië. Door hun groot netwerk van handel hebben ze veel kennis opgedaan, waaronder (naar waarschijnlijkheid) de kennis van het bierbrouwen.

De invloed van alcohol op de Vikingsamenleving aan de hand van de maatschappelijke domeinen

Economisch
Bier en de vele feesten dat de Vikingen gaven waren alles behalve goedkoop. Uit prijslijsten van IJsland en Noorwegen is gebleken dat 4 vaten bier evenveel kostten dan één melkkoe. Hierdoor konden alleen rijke boeren en vorsten dagenlange feesten geven. Mede was voor de Vikingen een exportproduct. Ze ruilden deze alcoholische drank voor andere goederen. De productie van mede en bier gaf de lokale economie ook een boost, omdat de vraag naar granen en honing hierdoor toenam. Het produceren van bier en mede was een ambachtsvorm. Soms ook een huisnijverheid, waar families alcoholische dranken produceerden voor, voornamelijk, eigen gebruik.

Politiek
Tijdens de feesten, legden de Vikingen hun bijlen weg. De feestzalen waren een plaats zonder oorlog en strijdgedachte, maar een plaats van diplomatie. Afspraken werden er gemaakt en allianties gesmeed. De Vikingen feestten zo graag dat er soms zelfs vrede voor werd gesloten. Hun grootste feesten duurden soms tot 8 dagen lang. Tijdens deze feesten vloeide alcohol overdadig. Gastvrijheid was bij de Vikingen enorm belangrijk. Zo werd er aan elke gast, buitenlands als bondgenoot, bier of mede geserveerd. De drank droeg bij tot het vormen van bondgenootschappen.

Sociaal
Doordat het nuttigen van bier zo duur was, konden enkel de rijken en vorsten lange feesten organiseren. Het was een manier om te laten zien hoe rijk de gastheer was en dus een manier voor de sociale status te verhogen. Tijdens een Vikingfeest werd iedereen gezet, al dan niet op de grond, op basis van status. Er was ook een ereplaats voorzien voor de voornaamste gast. Bier was een kostbaar geschenk. Het was dus een schande om niet alles op te drinken. Daarnaast was alcohol ook een belangrijk aspect tijdens sociale bijeenkomsten. Het drinken van alcohol gaf sfeer en verbondenheid tijdens deze bijeenkomsten. Men vertelden er hun saga's en dronken elkaar toe met een toost. 

Ontstaan van alcohol in Oost-Europa: Wodka

Wodka is waarschijnlijk ontstaan in Oost-Europa, met name in gebieden rond Polen, Rusland en Oekraïne. Het woord 'wodka' komt van het Slavische woord 'Voda', dat 'water' betekend. Deze benaming verwijst naar de oorspronkelijke bedoeling van het destilleren van alcohol om een smaakloze en heldere drank te produceren. Met wou een drank creëren dat de effecten van alcohol had, maar de geur en smaak van water. Dit is, zoals degenen die al eens wodka hebben gedronken, niet gelukt.

Wodka werd al voor 1400, aldus in de Middeleeuwen, gestookt. Na de ontdekking van het destilleerproces werd de drank aanzienlijk sterker gemaakt. Van een oorspronkelijke 18% ging de drank naar 35-70% alcoholpercentage. Dit proces werd tegen het einde van de Middeleeuwen ontdekt in West-Europa door monniken. Deze techniek is nadien verspreid in Oost-Europa, waar men begon te experimenteren met diverse producten. De drank werd in Polen en Rusland al snel een populaire drank bij alle trappen van de bevolking. De vraag naar deze drank steeg enorm, wat leidde tot een opbloei in de wodka industrie.

Na de Russische revolutie in 1917 kwamen de wodkastokerijen in handen van de staat. Veel rijke producenten van de drank vluchtten naar andere landen. De beroemde familie Smirnoff, die ook naar het buitenland vluchtte, bezat de grootste stokerij in Moskou en leverde aan de tsaar. De drank werd na de wereldoorlog enorm populair. Zelfs zo dat in 2006 Smirnoff het best verkochte drankmerk ter wereld was. 

De invloed van alcohol in Oost-Europa aan de hand van de maatschappelijke domeinen

Economisch
De productie en verkoop van wodka was een belangrijke inkomst in de Oost-Europese economie. De wodka industrie creëerde werkgelegenheid en een stimulans op de lokale landbouweconomie. Daarnaast werd er veel wodka geëxporteerd naar andere regio's als belangrijk onderdeel van de Oost-Europese handel. Ten tijden van de Sovjet-Unie werden er op het verkoop van wodka ook belastingen gezet. Dit leverde een hoop aan inkomsten op voor de staatskas. Het nuttigen van wodka had ook een indirecte economische rol. In Oost-Europa werd de drank soms ook overmatig gedronken. Dit kon leiden tot socio-economische problemen, zoals gezondheidskosten en verlies van productiviteit. Het was zelfs zo dat 70% van de criminaliteit alcohol gerelateerd was. Dit had economische gevolgen voor de samenleving. Tenslotte ontstond er ook een illegale stook en verkoop van wodka tijdens de overheidsregulering op de alcoholische drank.

Politiek
Toen de wodkastokerijen in handen waren van de Sovjet-Unie was deze een belangrijke overheidsinkomst. De regering legde belasting op wodka om hun schatkisten te vullen. Het product werd door de staat gecontroleerd. De overheid stond in voor de kwaliteit van de drank en de toegang tot alcohol. Dit had invloed op de socio-economische dynamiek in de regio. Ten tijden van politieke onrust werd de prijs van wodka gebruikt om de bevolking te beïnvloeden of kalmeren. Wodka werd ook gebruikt als geschenk tijdens diplomatieke betrekkingen.

Sociaal
Zoals de meeste alcoholische dranken was ook wodka een belangrijk onderdeel tijdens sociale bijeenkomsten. Het drankje diende om met elkaar te delen en belangrijke banden met elkaar te smeden of versterken. Het drinken van wodka werd ook gezien om sociale gelijkheid te bevorderen. Tijdens een bijeenkomst, ongeacht de sociale status, proostte iedereen mee met een glaasje wodka. Het aanbieden van wodka was dan ook een teken van gastvrijheid. Een buitenlandse bezoeker moest en zou een glas wodka drinken. Het was, en is nog steeds, een teken van respect. Het drinken van wodka bracht ook enkele sociale problemen met zich mee. Het overmatige gebruik van de drank zorgde voor alcoholisme, gezondheidsproblemen en familiale problemen.

Cultureel
Wodka maakte deel uit van traditionele gebruiken en feesten in Oost-Europa. Het drankje was (en is) vaak aanwezig bij belangrijke vieringen. Er heerst in Oost-Europa dan ook een drinkcultuur, veelal, rond de wodka. Kunstenaars en schrijvers uit deze regio hebben de rol van wodka in de samenleving en de ervaring errond beschreven in hun werken en portretten. Zo heeft ook Stalin, in 1917, een nieuwe Russische wodka op te richten met uitstekende kwaliteit. Deze wodka was om zijn leger te beheersen en gelukkig te houden. Wodka is in sommige landen, zoals Rusland, een deel van de nationale identiteit geworden. Het is voor hen een symbool van nationale trots en zelfs erfgoed. Wodka heeft haar wortels diep in de Oost-Europese cultuu

Ontstaan van alcohol in de Britse eilanden: Scotch

De Scotch whisky is ontstaan in Schotland. De oudste documenteren van whiskyproductie dateren uit de eerste helft van de 15e eeuw. De kunst van het destilleren is in Schotland geïntroduceerd door monniken. Zij hadden deze kennis al van het destilleren van alcohol uit granen. Tijdens de 16e en 17e eeuw verbeterde de destilleertechniek aanzienlijk. De naam whisky komt van het Iers-Gallische woord uisge beatha, dat levenswater betekend. De drank werd vroeger voornamelijk gebruikt voor de medicinale werking van de drank. De drank zou bijvoorbeeld het leven verlengen. (Eerste Schotse Whisky, 2020) Het was zelfs zo dat in de 16e eeuw de drank zo populair werd, dat de overheid besloot belasting te heffen op het drankje. De naam scotch whisky is gereguleerd en beschermd door de Schotse overheid. De drank kan dus enkel als scotch worden geclassificeerd als het in Schotland is geproduceerd onder zeer strikte regels. De drank moet bijvoorbeeld minstens 3 jaar in eiken vaten rijpen en een alcoholgehalte van minimaal 40% hebben. Schotland staat bekend voor haar diversiteit in whiskyregio's. Elke regio heeft zijn kenmerkende smaak en stijl van whisky. Deze factoren zijn beïnvloed door ingrediënten en traditionele methoden van productie.

De invloed van alcohol in de Britse eilanden aan de hand van de maatschappelijke domeinen

Economisch
De scotch was (en is) een belangrijk handelswaar in de Schotse export. De drank werd in de 16e eeuw meer en meer geproduceerd. Dit door een verbeterde techniek en doordat de populariteit van de drank aanzienlijk toenam. Hierdoor zette de overheid tegen het einde van de 16e eeuw belasting op de scotch. Deze belasting werd te hoog en zorgde voor rebellering onder de Schotten. Hierdoor begon met aan whiskysmokkel in alle lagen van de samenleving. Dominees hadden geheime opslagplaatsen voor de drank. Onder preekstoelen en in doodskisten werden meermaals flessen vervoerd om niet op te vallen. Door de bloeiende illegale whiskyhandel stelde de hertog Gordon, bekend van Gordon whisky, in het parlement voor om whisky legaal en winstgevend te maken. Zo mocht men vrij destilleren in ruil voor een vergunning van 10 pond. Zo stopte de illegale whiskyhandel vrijwel volledig.

In de 19e eeuw kende het drankje wereldwijd succes. Ten eerste door de uitvinding van graanwhisky, dat lichter en minder intens was. Daarnaast was er een bladluis in Frankrijk dat bijna alle Franse wijngaarden ruïneerde. Dit zorgde voor een enorm tekort aan wijn en maakte de weg vrij voor whisky.

Politiek
Een belangrijk oogpunt op het politieke aspect van de drank is de illegale whiskydestillatie. Deze tijd was ook bekend als de "Whisky Wars". In Schotland heerste er in die periode hoge belastingen op het product, opgelegd door de regering in Londen. Dit zorgde voor veel smokkelpraktijken, waardoor de whisky handel duur en riskant werd. 

Sociaal
Whisky speelde (en speelt) een belangrijke rol bij sociale bijeenkomsten. Het delen van een glas scotch whisky is vaak een manier om vriendschappen te vieren of elkaar te klinken.

Cultureel
De marketing van scotch whisky heeft Schotland internationaal, op drankvlak, op de kaart gezet. Het imago van het Schotse drankje draagt bij aan het beeld van een land van traditie, vakmanschap en kwaliteit. Zo is een scotch whisky ook een verfijnd en stijlvol drankje. De whisky wordt beschouwd als een belangrijk onderdeel van het Schotse erfgoed. De productie van whisky in verschillende distilleerderijen, en op verschillende traditionele manieren, dragen bij aan het behoud van Schotse geschiedenis en traditie. 

Ontstaan van Alcohol bij de Belgen: Bier

Belgische bieren hebben hun oorsprong in eeuwenoude tradities, vooral in abdijen tijdens de middeleeuwen. Monniken perfectioneerden brouwtechnieken, creëerden diverse smaken en produceerden abdijbieren. Tijdens de 19e eeuw zorgde de industriële revolutie voor talloze kleine brouwerijen, wat leidde tot een breed aanbod van Belgische bieren. Deze bieren werden niet alleen gewaardeerd om hun smaak, maar ook als sociaal element bij feesten en bijeenkomsten. Vandaag de dag staat België wereldwijd bekend om zijn vakmanschap en de enorme diversiteit van biersmaken die het land te bieden heeft.

De invloed van alcohol op de Belgische samenleving aan de hand van de maatschappelijke domeinen

Economisch
Belgische bieren vormen een bloeiende industrie die bijdraagt aan de economie door werkgelegenheid te bieden aan diverse brouwerijen, van groot tot klein. Deze bierdiversiteit trekt zowel lokale liefhebbers als internationale consumenten aan, wat de export stimuleert en België op de kaart zet als bierbestemming. Brouwerijen en bierfestivals trekken toeristen aan, stimuleren de horeca en hebben een positieve invloed op lokale economieën. Dit alles maakt Belgisch bier een waardevolle economische troef voor het land. Het Belgisch bier 'Stella Artois' is tevens ook het oudste bedrijfslogo ter wereld. Het zou al sinds ca. 1366 in gebruik zijn.

Politiek
Belgische bieren zijn politiek relevant vanwege regelgeving rond productie, belastingen en handelsverdragen. Overheidsbeslissingen over alcoholwetten, reclamevoorschriften en handelsvoorwaarden beïnvloeden direct de bierindustrie, van lokale productie tot internationale handel. Dit maakt de biersector een belangrijk onderdeel van het politieke landschap van België

Sociaal
Belgische bieren hebben een sterke sociale invloed doordat ze fungeren als sociale bindmiddelen. Bier vormt een integraal onderdeel van sociale interacties, van informele bijeenkomsten tot feesten en vieringen. Het drinken van bier brengt mensen samen, bevordert gesprekken en schept een gevoel van gemeenschap. Biercafés en lokale brouwerijen dienen vaak als ontmoetingsplaatsen waar mensen samenkomen en relaties opbouwen. Bovendien dragen bierfestivals bij aan de sociale dynamiek door gemeenschappen te verenigen in viering van deze door het volk geliefde drank.

Cultureel
Belgische bieren hebben een diepgewortelde culturele betekenis. Ze vormen een essentieel onderdeel van de Belgische cultuur, niet alleen als een drankje, maar als een erfgoed dat generaties lang is doorgegeven. Bierbrouwen heeft een plaats van trots en traditie binnen de Belgische gemeenschap. De verschillende biersoorten, variërend van abdijbieren tot lambieken en trappisten, vertegenwoordigen de rijke diversiteit en vakmanschap van het land. Bierfestivals, brouwerijbezoeken en proeverijen zijn niet alleen populaire activiteiten, maar ook gelegenheden waar mensen hun liefde voor bier delen en de biercultuur vieren die zo kenmerkend is voor België. 

Hoe beïnvloeden deze evoluties elkaar?

In Europa zien we een heel uitgebreid netwerk aan verschillende soorten alcoholische dranken. Zo drinkt men in Zuid-Europa voornamelijk wijn, terwijl in het oosten van Europa de alcoholische drank gedestilleerd wordt. Eén drank komt over heel Europa voor, namelijk de soorten bieren. Veel gedronken in noord-Europa door de Vikingen en verspreid over het hele continent, tot zelfs in Azië en Amerika. In het westen van Europa ontstaan er, tot op de dag van vandaag, bierculturen zoals in België en Duitsland. 

Alcohol heeft in Europa veel invloed gehad op de vier maatschappelijke domeinen. Ten eerste was en is alcohol een economisch handelswaar dat over heel de wereld verhandeld word. Op sociaal vlak werd alcohol voornamelijk gebruikt als sociaal bindingsmiddel. Men serveerde het op feesten en het was aanwezig op vrijwel alle prominente bijeenkomsten. Op politiek vlak werd alcohol soms gebruikt om controle uit te voeren op de bevolking zoals in de teloorgegane USSR of tijdens de 'whisky wars' in Schotland. Ook werd alcohol gebruikt als diplomatische gift om de plooien glad te strijken. Ten slotte heeft alcohol een grote culturele waarde. Zeker in de klassieke en vroegmiddeleeuwse samenlevingen. Zo bestond er een god van de wijn bij de Grieken en Romeinen en kon men, bij de Vikingen, na de dood met Odin bier drinken in Walhalla. Daarnaast droeg alcohol bij tot het imago van vele samenlevingen. Zo is de wodka deel van de nationale Russische identiteit en mag men enkel scotch whisky produceren in Schotland. 

De invloed van alcohol in Europa was (en is) heel groot.